Tụt Canxi là gì, dấu hiệu và cách phòng ngừa - Ausmart.vn

Tụt canxi là gì, các dấu hiệu và cách phòng ngừa

Tụt canxi là một vấn đề sức khỏe mà nhiều người có thể gặp phải mà không hề hay biết. Canxi là khoáng chất quan trọng giúp xương chắc khỏe, đồng thời hỗ trợ chức năng của các cơ bắp và hệ thần kinh. Khi cơ thể thiếu hụt canxi, có thể dẫn đến nhiều triệu chứng ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ. Vậy tụt canxi là gì, làm thế nào để nhận diện những dấu hiệu sớm và phòng ngừa hiệu quả tình trạng này? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây để bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình một cách tốt nhất.

Vai trò của canxi đối với cơ thể

Canxi là một khoáng chất vô cùng quan trọng đối với cơ thể. Nó không chỉ giúp cơ bắp hoạt động đúng cách mà còn tham gia vào quá trình dẫn truyền thần kinh, đông máu và giải phóng hormone.

Ba yếu tố chính tác động đến sự duy trì ổn định nồng dộ canxi trong cơ thể là lượng canxi hấp thụ từ thực phẩm hàng ngày, khả năng hấp thu canxi tại ruột, và quá trình bài tiết canxi qua thận.

Theo khuyến cáo, người trưởng thành cần cung cấp khoảng 1000mg canxi mỗi ngày. Trong số đó, khoảng 200-400mg sẽ được hấp thu qua ruột, 200mg sẽ bị đào thải qua mật và dịch tiêu hóa, và phần còn lại sẽ được thải qua phân. Thêm vào đó, khoảng 200mg canxi cũng được bài tiết qua thận. Đặc biệt, 99% lượng canxi trong cơ thể được lưu trữ trong xương, chỉ có 1% ở dạng tự do trong máu, đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh nồng độ canxi máu khi cần thiết. Nồng độ canxi máu bình thường dao động từ 8.8 đến 10.4 mg/dl (2.2-2.6 mmol/l).

Hạ canxi là gì, nguyên nhân và triệu chứng

Hạ canxi là gì? Hạ canxi, hay còn gọi là tụt canxi máu, là tình trạng nồng độ canxi trong máu giảm xuống dưới mức bình thường. Cụ thể hơn, hạ canxi máu được xác định khi nồng độ canxi toàn phần trong huyết thanh thấp hơn 8.8 mg/dl (2.2 mmol/l) nếu protein huyết tương ở mức bình thường, hoặc khi nồng độ canxi ion hóa dưới 4.7 mg/dl (1.17 mmol/l).

Tình trạng này có thể gây ra những triệu chứng khác nhau ở cả trẻ em và người lớn. Ở trẻ em, thiếu canxi có thể dẫn đến các dấu hiệu như còi xương, chậm phát triển chiều cao, khóc đêm, hay vã mồ hôi trộm. Còn ở người lớn, hạ canxi có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng hơn như loãng xương, thoái hóa cột sống và các bệnh lý xương khớp khác.

Nguyên nhân gây ra tụt canxi

Một số nguyên nhân dẫn tới bị tụt canxi như:

• Cung cấp canxi không đủ: Trẻ em trong giai đoạn phát triển nhanh, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú có nhu cầu canxi cao hơn bình thường. Nếu không được bổ sung đủ canxi, những nhóm đối tượng này có thể gặp phải tình trạng tụt canxi.
• Suy tuyến cận giáp: Khi tuyến cận giáp không sản xuất đủ hormone PTH, sẽ dẫn đến tụt canxi, đồng thời làm tăng phospho máu. Điều này có thể gây ra các triệu chứng mạn tính của tình trạng hạ canxi. 
• Thiếu vitamin D: Việc thiếu vitamin D có thể là nguyên nhân gây tụt canxi. Một số loại thuốc như phenobarbital, rifampicin hoặc việc ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời cũng có thể làm rối loạn chuyển hóa vitamin D, dẫn đến tình trạng thiếu canxi trong máu.
• Thiếu magnesi: Ruột kém hấp thu hoặc nghiện rượu có thể làm giảm nồng độ magnesi trong máu. Thiếu magnesi có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất hormone PTH, gây ra các triệu chứng của hạ canxi máu.
• Bệnh lý tại thận: Các bất thường ở ống thận như hội chứng Fanconi, chứng nhiễm toan ống lượn xa có thể gây mất canxi qua thận hoặc giảm chuyển hóa vitamin D. Suy thận cũng có thể là nguyên nhân của hạ canxi máu, do tổn thương tế bào thận làm giảm tổng hợp vitamin D hoặc giảm bài tiết phosphate, dẫn đến tăng lượng phosphate trong máu.
• Viêm tụy cấp: Khi tụy bị viêm, các sản phẩm phân hủy mỡ sẽ kết hợp với canxi, làm giảm nồng độ canxi trong máu.
• Hạ protein máu: Khi mức độ protein trong máu giảm, lượng canxi gắn với protein cũng giảm, tuy nhiên lượng canxi ion hóa vẫn không thay đổi. Điều này dẫn đến tình trạng hạ canxi máu giả tạo, không có triệu chứng lâm sàng rõ rệt.
• Các nguyên nhân khác: Nhiễm trùng huyết, tăng tiết calcitonin, sự tạo chelat trong lòng mạch, tăng phosphate máu, sử dụng một số loại thuốc, hoặc tình trạng lắng đọng canxi ngoài lòng mạch cũng có thể là nguyên nhân gây hạ canxi máu.

Việc sử dụng quá nhiều thuốc lợi tiểu furosemid, thuốc kháng sinh nhóm aminosid, hoặc một số bệnh lý rối loạn nội tiết và bệnh tuyến giáp có thể là nguyên nhân dẫn đến hạ canxi đột ngột. Những loại thuốc này có thể làm giảm nồng độ canxi trong máu hoặc gây ra sự thay đổi trong quá trình chuyển hóa canxi, từ đó làm tăng nguy cơ mắc phải tình trạng hạ canxi máu. 

Các triệu chứng của tụt canxi

Đối với trẻ em như chậm chạp, bỏ bú, chán ăn, co rút cơ, co giật, run,

Đối với người lớn, các dấu hiệu của tụt canxi như co thắt cơ, chuột rút, co giật, rối loạn nhịp tim, rối loạn cảm giác bàn tay, bàn chân, đau thắt bụng, trầm cảm

Tụt canxi cấp sẽ có cấc triệu chứng nguy hiểm dưới dạng cơn Tenany. Các dấu hiệu đặc trưng của một cơn Tetany bao gồm: dị cảm ở môi, lưỡi, đầu chi, dấu bàn đạp (bàn chân duỗi như đạp xe), đau cơ toàn thân, co giật các cơ mặt. Cơn Tetany báo hiệu một tình trạng nặng nề của hạ canxi máu, khi nồng độ canxi máu dưới 7 (< 1.75mmol/l).

Ngoài ra, bệnh nhân có thể có các triệu chứng nguy hiểm khác như co giật, bỏ bú, chán ăn ở trẻ, co thắt cơ.

Khi có các biểu hiện nghiêm trọng của hạ canxi máu, bệnh nhân cần được đưa ngay đến các cơ sở y tế để được điều trị kịp thời. Nếu không sẽ để lại các biến chứng nguy hiểm như chậm phát triển ở trẻ nhỏ hay loãng xương, nhuyễn xương ở người lớn.

Các đối tượng có nguy cơ bị tụt canxi

Những người có chế độ ăn thiếu canxi hoặc bị rối loạn trong việc hấp thu, chuyển hóa và bài tiết canxi là những đối tượng nguy cơ của hạ canxi máu.

Các yếu tố nguy cơ bao gồm rối loạn tiêu hoá, viêm tuỵ, suy thận, suy gan, rối loạn lo âu, thiếu Vitamin D, thiếu Magie, các rối loạn nội tiết (suy tuyến cận giáp, tăng tiết calcitonin,...)

Nguy cơ bị tụt canxi cũng tăng lên ở những đối tượng có nhu cầu canxi cao như trẻ sơ sinh, phụ nữ có thai và đang cho con bú.

Cách phòng ngừa tụt canxi

Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ canxi có thể giúp giảm nguy cơ hạ canxi máu. Các thực phẩm giàu canxi bao gồm các loại hải sản như tôm, cua, sò, mực và sữa cùng các chế phẩm từ sữa.

Ngoài ra, chúng ta cũng có thể bổ sung canxi bằng viên uống canxi. Tuy nhiên, việc bổ sung viên canxi chỉ nên thực hiện khi có chỉ định của bác sĩ.

Lưu ý, không được tiêu thụ hơn 2500 mg canxi/ngày hoặc hơn 500mg canxi/lần. Nếu uống nhiều canxi có thể gây tình trạng kém hấp thu và sỏi thận.

Uống canxi vào đúng thời điểm rất quan trọng để cơ thể hấp thụ hiệu quả. Acid tiêu hóa do dạ dày tiết ra khi ăn giúp tăng khả năng hấp thụ canxi. Vì vậy, để đạt hiệu quả tốt nhất, nên uống các loại thuốc bổ sung canxi trong hoặc ngay sau bữa ăn. Điều này sẽ giúp tối ưu hóa việc cơ thể hấp thụ canxi.

Một số sản phẩm viên uống canxi được yêu thích tại thị trường Úc:

>>> Link sản phẩm tham khảo: Canxi Vitamin D Swisse Ultiboost Calcium

>>> Link sản phẩm tham khảo: Viên uống Blackmores Total Calcium & Magnesium + D3

>>> Link sản phẩm tham khảo: Canxi Ostelin Calcium & Vitamin D3 Chewable

Ngoài chế độ ăn uống, việc tắm nắng vào buổi sáng cũng rất quan trọng để hỗ trợ chuyển hóa vitamin D, từ đó giúp ngăn ngừa tình trạng hạ canxi.

Bên cạnh đó, nên hạn chế uống bia, rượu, cà phê và muối vì những thực phẩm này có thể làm giảm khả năng hấp thụ canxi của cơ thể.

Cách điều trị tụt canxi

Tụt canxi mà không có triệu chứng có thể tự hồi phục mà không cần điều trị. Tuy nhiên, khi bác sĩ chẩn đoán hạ canxi máu, họ sẽ quyết định phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân.

Dưới đây là một số phương pháp điều trị và thuốc điều trị hạ canxi máu phổ biến:

• Thuốc canxi uống: Các loại thuốc bổ sung canxi sẽ giúp đưa nồng độ canxi trong cơ thể người bệnh về mức bình thường.
• Bổ sung vitamin D: Đối với những trường hợp hạ canxi máu mạn tính, người bệnh thường cần bổ sung vitamin D cùng với thuốc canxi để tăng khả năng hấp thụ canxi trong cơ thể.
• Thuốc tổng hợp hormone tuyến cận giáp (PTH): Nếu hạ canxi máu do suy tuyến cận giáp, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng PTH tổng hợp để hỗ trợ điều trị.
• Canxi gluconate tiêm tĩnh mạch: Khi tình trạng hạ canxi máu trở nên nghiêm trọng và bệnh nhân gặp phải triệu chứng như chuột rút, co thắt cơ hoặc rối loạn nhịp tim, bác sĩ sẽ tiêm canxi gluconate vào tĩnh mạch để khắc phục tình trạng này.
• Các loại thuốc khác: Tùy vào nguyên nhân cụ thể gây hạ canxi máu, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc khác để điều trị và kiểm soát nguyên nhân gây hạ canxi.

Việc điều trị hạ canxi máu phải được thực hiện dưới sự giám sát và hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Hi vọng qua bài viết trên mọi người đã có thêm thông tin về tụt canxi cũng như nguyên nhân, cách phòng ngừa và điều trị để nâng cao sức khoẻ của gia đình. Nếu có thắc mắc gì, các bạn hãy liên hệ Ausmart để được hỗ trợ nhé.